دانلود فایل شهرستان گلپایگان به صورتpdf

وجه تسمیه گلپایگان

گلپایگان را همای بنت بهمن کیانی ساخت و بنام خود سمره خواند که در اول همای را سمره گفتندی.دخترش آن را تجدید عمارت کرد و گلبادگان یا گربادگان گفت.  گلپایگان از ترکیب سه کلمه ( گل – پای – گان ) تشکیل شده‌است.نام اولیه شهر، گردپاذگان بوده‌است.گروهی دیگر نام اصلی آن را گَرپادگان به معنی کوهپایه می‌دانند.«گَر» در زبان پارسی میانه به معنای کوه‌ است.در اواخر ساسانیان و اوائل اسلام «گردپادگان» خوانده می‌شد و تازیکان معرب نموده «جرباذکان» نامیده‌اند.(معجم البلدان یاقوت دیده شود). سپس از روی قاعده دیگری که آن نیز در زبانشناسی ایران معروف است،را و دال تبدیل به لام گشته و کلمه گارد مبدل بگال و سپس مبدل بگول و سپس مبدل به گل شدهو بالاخره وردپاتکان و گلپایگان، شده یعنی شهر گلباد، و چنانکه گفتیم گلباد از نامهای معروف ایرانی بوده‌است. 

برخی گفته‌اند در اصل «ورتپاتکان» به معنی شهر یا سرزمین ورتپات بوده که یکی از نام‌های ایران نیز می‌باشد.سپس به مرور زمان وردپاتکان، «وردپاذکان»، «گردپاذکان»، «گلپادگان» و سرانجام «گلپایگان» شده‌است.ورد، به معنی گل سرخ است و در نتیجه تغییراتی که از روی قواعد زبان شناختی در آن روی داده،واژه ورد تبدیل به « گل » شده‌است.پات از مصدر پاییدن، به معنی نگاهبانی کردن است و «وردپات» گل نگاهدار معنی می‌دهد.پات پس از مدتی «پاذ» و سرانجام تبدیل به «پای» شده‌است.واژه «کان» که سپس «گان» گردیده در آخر نام شهرها و آبادی‌های بسیاری چون اردکان، زنگان، ارزنگان و ارزنکان… آمده‌است.